CZYM JEST DEMENCJA
Demencja to ogólny termin opisujący szeroki zakres objawów związanych z pogorszeniem pamięci i innych umiejętności myślenia, które ostatecznie zmniejszają zdolność danej osoby do wykonywania codziennych czynności. Demencja jest chorobą neurodegeneracyjną, co oznacza, że objawy powoli nasilają się z czasem z powodu postępującego uszkodzenia komórek nerwowych w mózgu. Wczesne objawy obejmują utratę pamięci, trudności z wykonywaniem znanych czynności, problemy z mową i zmiany w osobowości.
Choroba Alzheimera jest najczęstszym rodzajem demencji. Istnieją jednak również inne rodzaje demencji: główne z nich to demencja z ciałami Lewy’ego, demencja naczyniowa i demencja czołowo-skroniowa. Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że obecnie na świecie żyje około 55 milionów osób z demencją, a liczba ta osiągnie 78 milionów w 2030 roku. Nawet jeśli demencja dotyka głównie osoby powyżej 65 roku życia, nie jest ona naturalną częścią starzenia się.
OBJAWY DEMENCJI
Symptomy demencji różnią się u poszczególnych osób, zwłaszcza w pierwszych etapach choroby. Niemniej jednak pojawiają się pewne typowe objawy: Utrata pamięci, która może obejmować zapominanie imion, zdarzeń lub rozmów; Problemy językowe i komunikacyjne, takie jak zastępowanie słów nietypowymi zwrotami, co utrudnia zrozumienie rozmów; Trudności w wykonywaniu znanych czynności, takich jak ubieranie się lub gotowanie, które mogą zostać zapomniane lub wykonane nieprawidłowo; Trudności w zrozumieniu obrazów i relacji przestrzennych, takie jak zniekształcone postrzeganie, które może prowadzić do trudności w ocenie odległości, rozpoznawaniu krawędzi obiektów i błędnej interpretacji wzorów lub cieni; Może wystąpić dezorientacja w czasie i miejscu, utrata poczucia czasu lub miejsca, nierozpoznawanie, gdzie się jest, lub brak pewności co do godziny i daty; Trudności w planowaniu i organizowaniu, rozwiązywaniu problemów, podejmowaniu decyzji i wykonywaniu prostych czynności; Zmniejszony osąd przy dokonywaniu wyborów lub podejmowaniu właściwych decyzji; Zmiany nastroju i zachowania. Jeśli zaobserwujesz te objawy u siebie lub innych, skonsultuj się z lekarzem w celu uzyskania wskazówek i wsparcia! Wczesna diagnoza może pomóc w zapewnieniu lepszej opieki dla osoby z demencją.
RODZAJE DEMENCJI
Demencja występuje w kilku głównych typach, z których najczęstszym jest choroba Alzheimera. Każdy typ wykazuje unikalne wczesne objawy, wpływając na poszczególne osoby w różny sposób. Niektóre osoby doświadczają nawet demencji mieszanej, wykazując objawy wielu typów.
Wszystkie demencje charakteryzują się zmianami funkcji poznawczych i zachowania, powodując utratę autonomii. Jednak w zależności od przyczyny i dotkniętych obszarów mózgu, niektóre objawy będą dominować, a postępowanie choroby będzie wyglądało inaczej.
Choroba Alzheimera: Jest to najczęstsza forma demencji, która dotyka od 60% do 80% osób z demencją. Uszkadza komórki mózgowe i nerwy, przerywając przekazywanie wiadomości w mózgu. Zakłócenie to wpływa w szczególności na przekaźniki odpowiedzialne za przechowywanie pamięci. Wczesne objawy często obejmują problemy z pamięcią, myśleniem, językiem lub percepcją. Choroba Alzheimera ma tendencję do pogarszania się z czasem, prowadząc do całkowitej utraty autonomii.
Demencja naczyniowa: Jest to druga pod względem częstości występowania choroba. Jest ona spowodowana problemami z dopływem krwi do mózgu, zwykle z powodu udarów lub “”mini udarów””. Objawy demencji naczyniowej są często podobne do choroby Alzheimera, takie jak problemy z pamięcią, dezorientacja i trudności z komunikacją, trudności w planowaniu i podejmowaniu decyzji.
Demencja z ciałami Lewy’ego (DLB): Prowadzi do problemów z koncentracją, urojeń, problemów z poruszaniem się i snem. Osoby z takim tyoem demencji mogą mieć problemy z połykaniem, skłonność do upadków lub drżenia. Demencja z ciałami Lewy’ego jest ściśle związana z chorobą Parkinsona. Pamięć jest często uszkodzona w mniejszym stopniu niż w przypadku innych rodzajów demencji.
Otępienie czołowo-skroniowe (FTD): Mniej powszechne, otępienie czołowo-skroniowe może głównie zmieniać osobowość, nastrój, zachowanie i emocje. Demencja czołowo-skroniowa może być trudna do zdiagnozowania. Czasami mylona jest z depresją, stresem, lękiem, psychozą lub zaburzeniami obsesyjno-kompulsywnymi (OCD). Otępienie czołowo-skroniowe może powodować niewłaściwe zachowania społeczne i brak zahamowań.
ETAPY DEMENCJI
O przebiegu demencji można myśleć jako o trzech etapach: wczesnym, średnim i późnym. Etapy te pokazują, w jaki sposób objawy wpływają na daną osobę. Nie jest jednak łatwo dokładnie określić, na którym etapie znajduje się osoba z chorobą Alzheimera, ponieważ etapy te nakładają się na siebie. Mogą one jednak pomóc w znalezieniu odpowiednich rozwiązań i wsparcia dla bieżących potrzeb danej osoby.
Wczesny etap
Pierwsze oznaki demencji często nie są zbyt silne i mogą być trudne do zauważenia. Na wczesnym etapie wiele osób nadal radzi sobie samodzielnie, ale mogą potrzebować pomocy w codziennych zadaniach. Ważne jest, aby skupić się na tym, co dana osoba może jeszcze robić sama i nie przejmować wszystkich codziennych zadań. Na wczesnym etapie, typowe objawy obejmują problemy z pamięcią, planowaniem i myśleniem, mówieniem i rozumieniem, zagubienie lub dezorientację, postrzeganie rzeczy w inny sposób i zmiany w uczuciach.
Środkowy etap
Gdy demencja przechodzi do środkowego stadium, objawy stają się bardziej oczywiste. Osoba będzie potrzebować dodatkowej pomocy w codziennym życiu i czynnościach. Często mogą być potrzebne przypomnienia, a także wsparcie przy ubieraniu się lub gotowaniu. Ten etap może trwać długo, około dwóch do czterech lat, a w tym czasie objawy mogą się nasilać w następujący sposób: Problemy z wczesnego etapu stają się wyraźniejsze. Rozpoznanie rodziny lub znalezienie odpowiednich słów może być trudne; mogą też wystąpić inne zmiany: bycie niespokojnym, krzyczenie, wielokrotne wykonywanie tej samej czynności lub podążanie za kimś.
Późny etap
W późniejszym etapie demencja ma zasadniczy wpływ na życie danej osoby. Osoba może potrzebować ciągłej pomocy przy jedzeniu, myciu się i ubieraniu. Na tym etapie objawy są bardzo podobne, niezależnie od rodzaju demencji. Najczęstszymi objawami jest to, że osoba nie rozpoznaje bliskich, a nawet siebie w lustrze; mówienie staje się trudne, w związku z czym używa tylko kilku słów lub nie mówi wcale; osoba może doświadczać apatii i depresji, a także urojeń i halucynacji; czasami może wystąpić agresja, ponieważ osoba może czuć się starch lub dezorientację; niepokój jest również powszechnym stanem. Osoba może sprawiać wrażenie, jakby czegoś lub kogoś szukała, nawet jeśli nie jest pewna, co lub kto to jest.
